AMM! This history is still going on!

Wedle wszelkich znaków na niebie, ziemi i piekle, jedna z dwóch najważniejszych formacji muzyki swobodnie improwizowanej, brytyjska AMM przeszła już do historii gatunku, grając swój ostatni koncert w lipcu 2022 roku, przy okazji obchodów 80.rocznicy urodzin jednego z jej założycieli, perkusjonalisty i perkusisty Eddiego Prevosta. Rzecz działa się oczywiście w londyńskiej Cafe Oto.

Trybuna Muzyki Spontanicznej donosiła zarówno o samym fakcie, jak i omawiała dokumentację fonograficzną wydarzenia, dostarczoną przez Matchless Recordings jesienią ubiegłego roku, a nazwaną dość konkretnie Last Call *). Dodajmy, iż stali Czytelnicy wiedzą doskonale, iż dumna historia formacji i jej bogata (choć wcale nie taka obszerna) dyskografia została na tych łamach omówiona w dwóch podstawowych częściach: nagrania tria z lat 1982-2004 **) oraz dokonania duetu z lat 2005-2015 ***). Także ujawnienia AMM w ostatniej dekadzie lat (tak w duecie, jak i w trio) zostały tu werbalnie ogarnięte ****). Najbardziej dociekliwi z pewnością pamiętają, iż na opisanie wciąż czeka pierwszy okres funkcjonowania formacji, przypadający na lata 1966-81.

 

Świat nie zna wszakże pojęcia pustki (przynajmniej w naszym rozumieniu czasoprzestrzeni), ostatnie tygodnie przyniosły bowiem nowy album AMM zatytułowany Aura, który dokumentuje koncert w fińskim Turku z października 2016 roku. Wnikliwi psychofani grupy zapewne pamiętają, iż kilka dni później duet Tilbury/ Prevost koncertował w trakcie warszawskiego Festiwalu Ad Libitum.

Nim pochylimy nasze zmysły nad wyżej wskazanym albumem, dziś sięgamy po wydawnictwo sprzed … 25 lat, które nie zostało omówione w ramach epopei obejmującej lata 1982-2004, albowiem redakcja nie była wówczas w posiadaniu tego nagrania. Mamy na myśli winylowy krążek angielskiego labelu FatCat Records, który w serii splitowych albumów (odcinek #4) zaprezentował na jednym wydawnictwie fragment koncertu AMM z austriackiego Grazu (z 1998 roku) i kilkunastominutowy set innej legendy muzyki eksperymentalnej, japońskiego mistrza noise Akity Masami, którego świetnie znamy pod szyldem Merzbow. Co ciekawie, próba połączenia wody z ogniem nie okazała się wcale tak szalona, albowiem koncert AMM brzmi wyjątkowo brudno (zapewne zbierany jednym mikrofonem) i nasycony jest tak dużą porcją post-industrialnego hałasu, iż śmiało przywoływać może w pamięci nagrania grupy z pionierskich lat 60.ubiegłego stulecia, choćby podwójnego albumu The Crypt.

 

Pierwsza strona winyla Split Series #4, zawierająca nagranie AMM zwie się For Ute, trwa niespełna 21 minut i jest z całą pewnością tylko fragmentem koncertu, jaki Keith Rowe, Eddie Prevost i John Tilbury popełnili w Grazu w roku 1998. Po prawdzie składu formacji też się domyślamy, albowiem albumowe credits nie jest wyposażone w tak wrażliwe dane.

Na koncercie pojawiamy się najprawdopodobniej od samego jego początku. Słyszymy szmery i półdźwięki z radia, szeleszczą perkusjonalia, z gryfu gitary sączą się filigranowe zgrzyty, a piano zasyła pojedyncze uderzania w klawiaturę. Kolejne strzępy docierającej do nas fonii, to prawdopodobnie świst smyczka, także drobne melodie, które dostarcza radio lub wystudzone struny gitary. Tymczasem generowane przez perkusjonalia plamy rezonansu zaczynają wchodzić w interakcje ze strugą fonii, który płynie dołem i zdaje się posiadać pewne tajemnicze walory rytmiczne. Całość nabiera pewnej gęstości, a poziom intensywności dźwięków systematycznie narasta, choć sama opowieść jest leniwa i niemal stoi w miejscu. W tym tyglu zaniechania dość niespodziewanie pojawia się bardzo matowo brzmiący drumming, który szczelnie wypełnia tło improwizacji. Znów słyszymy ochłapy dźwięków, które niechybnie pochodzą z gitary traktowanej nieco bardziej konwencjonalnie. Po mniej więcej dziesięciu minutach muzycy popadają w stan letargu, a ich post-industrialne plamy zdają się odchodzić w narracyjny niebyt. W tych okoliczności dramatu na pierwszy plan sforuje się leniwy do tej pory pianista. Stygnąca fala fonii nie przestaje być jednak brudna, zakurzona i lepka. Tymczasem do akcji zaczynają coraz śmielej wkraczać sample z muzyką popularną, które jak zawsze w przypadku AMM biorą w nawias pewien patos ich wystudzonych opowieści. W ostatnich minutach tego, co dostajemy na płycie rośnie udział fraz akustycznych, nie do końca zanurzonych w elektroakustycznym szumie ze stołu gitarowego Rowe’a – słyszymy więcej akcji perkusjonalnych, śladów fortepianowych klawiszy i drobnych, gitarowych zagrywek. Nagranie z koncertu w Grazu urywa się nagle, pozostawiając nas wyłącznie ze szmerem dogorywającej, pierwszej strony czarnego krążka.

Strona oddana we władanie Japończyka trwa niewiele ponad 12 minut i jest typowym dla Merzbowa strumieniem białego, zgrzytliwego, post-elektronicznego szumu. Całość przypomina tajfun na otwartej pustyni – fala dźwięków, która zabija i z pewnością oczyszcza. Owa struga mocy zdaje się być jednorodna, ale w jej wnętrzu toczą się prawdziwe wojny światów. Akcja goni tu akcję, ale by to wszystko usłyszeć, trzeba dokładnie w ów hałas wsłuchać się. A to sprawa tylko pozornie prosta.

 

*) http://spontaneousmusictribune.blogspot.com/2024/01/eddie-prevost-80th-amm-special-quartet.html

**) http://spontaneousmusictribune.blogspot.com/2020/09/amm-amazing-mostly-magnificent-from.html

***) https://spontaneousmusictribune.blogspot.com/2017/02/amm-dekada-dwuosobowa-tylko-do-uzytku.html

****) https://spontaneousmusictribune.blogspot.com/2018/08/amm-unintented-trio-legacy.html

https://spontaneousmusictribune.blogspot.com/2020/07/amm-so-until-next-time.html

https://spontaneousmusictribune.blogspot.com/2021/04/amm-in-museu-industrial-da-baia-do-tejo.html