Motusneu! Ospedale!

W poznańskim Dragonie zagrali w trzecią sobotę minionego listopada. Bliżej nieznana światu trójka muzyków z Lipska, dwóch młodych Niemców – Stephan Deller i Steffen Roth oraz zdecydowanie starszy od nich Włoch – Bruno Angeloni, wystawiła na pośmiewisko nasze głęboko zakorzenione w doświadczeniu przekonanie, iż o swobodnym, free jazzowym improwizowaniu wiemy wszystko i jakiekolwiek rozwiązania dramaturgiczne, czy brzmieniowe nie są nas w stanie niczym zaskoczyć.

Teraz, gdy sięgamy po debiutancką płytę tria Motusneu, argumentów na dalsze kultywowanie naszego jakże błędnego przekonania nie mamy już w ogóle. Ospedale, to doprawdy wyśmienite nagranie, które choć używa niemal wyłącznie dobrze nam znanych środków artystycznego wyrazu, buduje jakość, która pozostaje w naszych uszach długo po wybrzmieniu ostatniego dźwięku.

Bazę improwizacji otwarcia kreuje stopa na bębnie basowym i rozkrzyczany od pierwszej sekundy alt. Po chwili podłącza się subtelne, czysto brzmiące, basowe pizzicato. Żywa narracja, tocząc się po równi pochyłej o niewielkim nachyleniu, lepi się niemal wyłącznie z udanych rozwiązań dramaturgicznych. Saperska precyzja sekcji rytmu, która mogłaby tu podróżować zupełnie sama, a i tak intrygowałby ponad miarę, no i wyzwolony alt, który zdaje się, że może sobie pozwolić na wszystko, ale i on dba o rynsztunek całości, tudzież właściwy kierunek podróży. Opowieść jest niebywale spójna, choć można odnieść wrażenie, iż każdy instrument pracuje tu w swoim tempie. Po delikatnym spowolnieniu dostajemy jeszcze lekkie, drummerskie solo i w ramach wisienki na tarcie bystry duet basu i perkusji. Finałowy powrót do tria eksploduje ekspresją, dodatkowo wspomaganą smyczkiem na strunach basu.

Drugą odsłonę otwiera dęta zajawka, którą szybko wspiera wysoko frazujący smyczek i nerwowe talerze zestawu perkusyjnego. Tylko kilka ukradkowych spojrzeń i trio bez zbędnej zwłoki rusza w dynamiczne tango. Na czoło orszaku szybko sforuje się nad wyraz aktywny drummer, muzyk, który zdaje się grać każdą częścią swego ciała, który wydaje się być prawdziwie zwierzęcą maszyną do wybijania skomplikowanej faktury rytmicznej. Tu, po spowolnieniu puentą improwizacji jest duet saksofonu i perkusji. Trzecią część otwiera wyjątkowo nisko osadzony smyczek. Perkusja szeleści, a strwożony saksofon wydaje pojedyncze dźwięki. Tu znów wystarczy kilka chwil, by trio ruszyło w niemal free jazzową galopadę, zwłaszcza w momencie, gdy frazowanie basisty przechodzi w tryb pizzicato. Sekcja rytmu narzuca tu wyjątkową dynamikę. Saksofon delikatnie spowalnia, ale jego frazowanie dobrze lepi się z eksplozywną perkusją i basem. Improwizacja gaśnie przy wtórze perkusjonalnych błyskotek.

Czwarta improwizacja zmienia nieco zasady gry. Więcej w niej dźwięków preparowanych, a w ustach Włocha pojawia się bardziej masywny dęciak. Najpierw brzmi jak baryton, potem bardziej przypomina klarnet basowy. Narracja jest tu kanciasta, pełna efektownych zakrętów, silnie reaktywna, ale także doposażona dużą ilością powietrza pomiędzy pozornie gęstymi strugami fonii. Zdecydowanym mistrzem ceremonii tej części albumu pozostaje Angeloni. Końcową improwizację otwiera Roth moszcząc masywne przedmioty na glazurze werbla. Struny basy drgają, zaśpiewy altu zapraszają na kolejną przebieżkę. Deller sięga po smyczek i to jest ostatni sygnał do podkręcania tempa i zagęszczania narracji. Ekspresja całej trójki zdaje się tu sięgać szczytów i wspaniale podsumowuje cały album.

 

Motusneu Ospedale (Boomslang Records, CD 2023). Bruno Angeloni – saksofon altowy, Stephan Deller – bas bezprogowy oraz Steffen Roth – perkusja. Nagrane w Off The Road Studio, Lipsk, maj 2022. Pięć improwizacji, 45:15.