Redakcyjna lista najlepszych płyt roku upubliczniona została
dokładnie w ostatni poniedziałek. Cztery z czterdziestu czterech pozycji tam
zawartych nie doczekały się jak dotąd recenzji. Czas zacząć dynamicznie nadrabiać
zaległości.
Zaczniemy od szwajcarskiej altowiolinistki Charlotte Hug. W
trakcie minionego Ad Libitum Festival udowodniła,
iż jest nie tylko świetną improwizatorką, ale równie doskonałą dyrygentką,
choreografką i plastyczką. Prawdziwa kobieta renesansu!
Dziś zaglądamy do dwóch jej płyt, upublicznionych światu
przez Fundację Słuchaj! ostatniej jesieni. Najpierw dwa projekty orkiestrowe na
jednym krążku, potem soczysty duet free improv.
Dodajmy, iż pierwsze z wydawnictw trafiło na listę 44 najwybitniejszych płyt
roku 2018 w jakże subiektywnej ocenie Pana Redaktora.
Son-Icon Music. Orchestra And Choral Works by Charlotte Hug
Naszą przygodę z muzyką wielkogabarytową Charlotte Hug
zaczynamy w roku 2011. Na scenie w szwajcarskiej Lucernie, złożona z młodych
muzyków orkiestra Lucerne Festival
Academy, wykonuje kompozycję Nachtplasmen
For Orchestra and Video-score with Son-Icons (w dużej części, wykonuje ją w
drodze improwizacji). Trzy części, ta pierwsza dodatkowo także podzielona na
trzy fragmenty, 36 minut z sekundami. Pierwsza i ostatnia część jest dyrygowana
przez Charlotte, w tej zaś środkowej, muzycy improwizują wedle wskazówek, jak
daje im zapis video sound drawings
przygotowane przez Szwajcarkę.
Part I.
Elektroakustyczny szmer filharmonii. Nie
znamy dokładnego instrumentarium, zatem smak szeleszczącej amplifikacji może
być tu jedynie… akustycznym złudzeniem. Narracja delikatnie narasta długimi
frazami (sustained!), symfoniczny
wielogłos w pełnej skali, urocze dźwiękowe bazgroły. W 4 minucie opowieść
rozrywa się, za zgodą wszystkich, na pojedyncze niemal głosy. Chór małych strunowców płynie naprawdę
wysokim wzgórzem. Kompozycja, malarstwo, improwizacja – w takim oto szyku
bojowym. Tuż potem orkiestra wpada w chaos błyskotliwego kolektywizmu.
Kompozycja, która zakłada wielką swobodę daną podmiotom wykonawczym. Świetny
plan, inteligentna dyrygentura i mistrzowskie wykonanie! – recenzent bazgrze
pierwsze podsumowanie. Piękna orkiestracja, moc małych dźwięków silnej
filharmonii. Taniec, teatr, zwinne repetycje. Urocza ekspozycja Strings & Tuba! Potem ostry pasaż
kontrabasu, pisk pozostałych strun i solowa partia trąbki. Part II. Kolektywna improwizacja pod obraz! Podskoki, półrytmy,
swawole watahy skrzypiec, altówek, cokolwiek tam mają w rękach. Grzmoty czeredy
dęciaków w ramach komentarza. Złe
wichry, dobre podmuchy, jakże istotnie znacząca amplituda emocji. Part III. Znów brzęcząca filharmonia, w
oczekiwaniu na coś nieoczywistego. Płynne narastanie, pląsy strunowców, obok dęciaki, które szykują się do lotu. Prawdziwie diabelska kołomyja!
Silne głosy wprost z gardeł, które brzmią jak instrumenty dęte, podczas gdy te
drugie krzyczą niczym istoty ludzkie. Wybuchają i tłumią emocje niemal w tym
samym momencie. Filharmonia w fazie ognistej improwizacji! Jakże gęsty finał,
który karze prosić o więcej. Ciszę osiągamy przy cykadach serii dzwonków.
Na osi czasu pojawia się rok 2013. Tym razem jesteśmy w
Monachium. Na scenie the via-nova choir Munich
Część pierwsza
startuje w pół słowa, w ćwierć dźwięku. Wraz z muzykami zanurzamy uszy w
pasażach fonii …zaskakująco podobnych do dziś już słyszanych. Zamiast jednak rozbudowanego
zestawu instrumentów, tylko ludzkie głosy (dziewięć, może więcej). Ach te
głosy, jakie skale, jakie możliwości, żywe
instrumenty chyba tak nie potrafią! Śpiewy, melorecytacje, wszystkie
dostępne techniki wydawania dźwięków otworem gębowym, także szelest, rechot i
grzmoty. Muzyka toczy się wedle … notacji interaktywnej (patrz: liner notes),
zatem nic nie dzieje się tu bez aktywnej roli każdego z wokalistów. No i
wizualna stymulacja, jakże uroczy efekt! Sanatorium
Pod klepsydrą, Szpital Przemienienia!
A potem już tylko część druga, czyli opowieść
o tym, jak ptasia orkiestra straszy niegrzeczne dzieci. Błyskotliwa
improwizacja wprost spod obrazów Son-Icons.
Wreszcie trzecia odsłona kompozycji Inn Cammino, czyli Panie na lewo,
Panowie na prawo, a środkiem … także Panie. Chóry anielskie wymieszane z
diabelskimi, bez możliwości rozdzielenia strefy wpływów. Pełen pluralizm fonii.
Od szeptu do krzyku, od dołu do góry, wszystko wszakże skąpane w akustycznym
niebie.
Fulguratio by Charlotte Hug & Lucas Niggli
Warszawski Festiwal Ad
Libitum, edycja roku 2016, na scenie Centrum Sztuki Współczesnej -
Charlotte Hug – altówka i głos oraz Lucas Niggli – perkusja, instrumenty
perkusyjne. Zagrają pięć swobodnych improwizacji z tytułami (ich pierwsze spotkanie
sceniczne w duecie), łącznie 41 minut i 50 sekund.
Obliqua fulmina. Rozedrgane
talerze, palce i smyczek ślizgające się po gryfie, introdukcja pełna
wewnętrznej ciszy. Intrygujący, brudny tembr altówki, skrupulatny, gęsty, choć
lekki drumming. Już na początku
koncertu Charlotte lubi pohałasować, ma bardzo dynamiczny flow, Lucas jest tuż obok, a moc pierwszego spotkania promienieje z
ich twarzy. Nagły stopping i równie
błyskotliwy restart. Po chwili głos z ust altowiolinistki gada tym samym
językiem, jak strunowy instrument. Także skromne, jazzowe solo perkusji,
dobitnie skomentowane szorstkim skokiem po strunach. Paleta artystycznych
środków wyrazu Szwajcarki, zarówno w głosie, jak i na gryfie, buduje jakość
tego spektaklu. Rumbrum Spiritus. Od pierwszego dźwięku Hug czyni już same
cuda. Sonore na gryfie, sonore głęboko w gardle. Lucas trzyma
się jazzowego idiomu, dobrze jednak czuje temperaturę koncertu i bystro
akcentuje popisy koleżanki. Dużo emocji i potu, wszystko czynione w świetnej
komunikacji. Na finał fragmentu niemal galop na gryfie, bez sentymentów dla
kogokolwiek. Lacunosus. Małe wichrowe wzgórze, smyk i percussion zdają się tańczyć w
powietrzu. Głos i polerka po mokrych strunach. Lucas też przypomina sobie o
walorach niekonwencjonalnego wydawania dźwięków. Po dynamizacji kolejne cuda na
gryfie i rockowy flow na werblu, z
punkowym brudem i barokowym bogactwem repetycji. Finałowa erupcja wyłącznie dobrych emocji. Virga. Szmery, posuwiste ruchy, high viola vs. doom drums. 3-minutowa
perła pełna skupienia, a tuż po niej mała burza z piorunami. Perlucidus. Cicha noc, emocje schowane
po kieszeniach, smell like ancient!
Piękny moment! Kocie odgłosy, pojękiwania altówki, symfonia szczoteczek na
werblu. Groźna cisza przed … kolejną burzą. W 5 minucie przepowiednia zaczyna
się spełniać. Eskalacja buduje się step
by step, znów moc fajerwerków ze strony Charlotte. Chocholi taniec,
ekspresja na wizji (kto był, ten pamięta!), ekspresja na fonii. Drumming Lucasa nie zrywa nam włosów z
głowy, ale daje radę nieść stąpającą już po chmurach, wyzwoloną i jakże
błyskotliwą altowiolinistkę. Na ostatniej prostej głos dominuje na dźwiękiem z
gryfu. Tu każdy wariant wygrywa!
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz